產"T. bispinosa Roxb.",但是文中依然沒有任何描述,因此我們無法判斷這兩份文獻所指是否為真正的二角菱。伊藤武夫(1926)在"台灣植物圖說"中以"T.
natans var. bispinosa Makino"為名記載臺灣產有四「型」菱屬植物,根據所附繪圖,其中被稱為" "(芰)的物種或許是真正的"T.
bispinosa", 雖其說明指出"生長於全島池沼並被栽培為食用,但是文中並沒有引證標本。
目前在台灣的標本館中,我們只見過一份產於台灣的二角菱標本,另外在1990年曾在三義的池塘發現一個疑似二角菱的族群,但是該池塘在隨後即遭填平。因此,本種目前在台灣是否仍然存在仍有待觀察。
至於飯沼氏菱(Trapa bispinosa var. jinumai)之地位,請見日本菱部份之解說。
3. 小果菱(四角刻葉菱、野菱) Trapa incisa Sieb. & Zucc.(圖33-3)
Trapa incisa Sieb. & Zucc.,
in Abh. Akad. Wiss. Muench. 4(2): 134. 1846.
Trapa natans L. var. incisa (Sieb. et Zucc.) Makino, in
Bot. Mag. Tokyo 11(125): 283. 1897, in
Bot. Mag. Tokyo 22(263): 172. 1908; Nakano, E. Bot. Jahrb. 50(4):
1913.
依照Sieboldi & Zuccarini(1846)的原始描述,以及其後許多作者如角野康郎(1994)的記述,本種的葉長不及3.5
cm,寬不及3 cm,具粗鋸齒緣;果實具4細長刺,全長約1.5-2 cm。花粉紅色。
目前僅知分布於宜蘭,極為稀少(林春吉,2000)。
本種又稱 (姬菱)(牧野,1897;Makino,
1908;Nakano 1964)。在臺灣,本種名最早由牧野富太郎(1897)以T. natans
L. var. incisa
(Sieb. et Zucc.) Makino所記載,但牧野並未舉出引證標本並描述形態,因此無法判別所指是否為真正的小果菱。Nakano於1913年記載臺灣南投水社產有"T.
natans var. incisa",但當時Nakano對小果菱這個種的概念尚包含了鬼菱(T.
natans var. pumila)在內。其後,他於1964年將他所謂的incisa分割為兩個變種,即pumila與incisa,但並未指出產於臺灣。然北川正男(Masao
Kitagawa)(1979)則於新滿洲植物誌中引用Nakano(1913)之觀點,記載本種產自臺灣。因此我們認為在林春吉(2000)之前的文獻上所記載的小果菱可能都是臺灣中部產鬼菱(T.
maximowiczii)的誤訂。因T.
incisa通常被多數學者(包含Nakano, 1964)視為一個獨立種,我們在此採用此觀點。
此外,中國植物誌(萬文豪,2000: 18-19)記載臺灣產有「野菱」(Trapa incisa
Sieb. & Zucc. var. quadricaudata
Glurk, 1929),但無引證標本。然因Glurk(1929: 605, in Handel-Mazzetti)對該變種之描述過於簡短
(註十三),且其模式產地(華西)與中國植物誌所述(華東與華南)不符,因此在本書中列為存疑。
4. 日本菱(飯沼氏菱、岩崎氏菱、菱、丘角菱) Trapa japonica Flerov
(圖33-4)
Trapa natans L. var. bispinosa (non
Roxburgh) Makino, in Iinuma, Somoku-Dzusetsu 137-139.
1907 (註四).
Trapa bispinosa Roxb. var. jinumai Nakano, in Eng. Bot.
Jahrb. 50(4): 455.1913 (註六).
Trapa bispinosa Roxb. var. iwasakii Nakano, in Eng. Bot.
Jahrb. 50(4): 455.1913 (註六).
Trapa japonica Flerov, in Bull. Jard. Bot. Rep. Russe,
xxiv. 39. 1925.
Trapa bicornis var. jinumai (Nakano) Nakano, in Bot. Mag.
Tokyo 77: 165.1964
Trapa bicornis var. iwasakii (Nakano) Nakano, in Bot.
Mag. Tokyo 77: 165.1964
Trapa bispinosa Roxb. var. iinumai, Yang, in Bot. Bull.
Acad. Sin. 28: 207.1987.
|